اثر تنش‌های رشد بر ویژگی‌های آناتومی و فیزیکی راش ایران (Fagus orientalis L.)

تنش‌های رشد طی تشکیل و بالغ شدن دوایر رویش، در درخت گسترش می‌یابند. نبود تقارن بین مقدار تنش‌های رشد در درختان ایستاده، سبب ایجاد چوبی غیرطبیعی به‌نام چوب واکنشی، می‌شود. مطالعه حاضر به‌منظور بررسی تأثیر تنش‌های رشد بر ویژگی‌های آناتومی و فیزیکی گونه راش (Fagus orientalis L.)، انجام شده است. تنش‌ طولی رشد در ارتفاع برابر سینه در 8 نقطه هم‌فاصله از پیرامون تنه 19 درخت سرپای راش از پارسل‌های 117 و 220/223، جنگل آموزشی خیرود‌کنار‌، به‌وسیله‌ تغییر مکان‌سنج اندازه‌گیری شده و نقاط دارای بیش‌ترین تنش مشخص گردید. سپس به‌منظور بررسی‌های فیزیکی و آناتومیکی، این درختان قطع شدند. در هر درخت قطع شده، از نقاط دارای بیش‌ترین تنش رشد و سمت مقابل آن‌، نمونه‌هایی برای مطالعات فیزیکی و آناتومی، تهیه گردید. نتایج بررسی وضعیت آوندها و الیاف نشان دادند که در نقاط دارای تنش طولی زیاد، چوب واکنشی ایجاد شده است و در آن‌ها نسبت به ناحیه مقابل در مقطع عرضی تنه، تراکم آوندها و قطر کلی فیبرها و قطر حفره آوندها کم‌تر، اما طول فیبرها و ضخامت دیواره آن‌ها بیش‌تر است. بازده الیاف، واکشیدگی و هم‌کشیدگی نقاط پرتنش در مقایسه با نقاط مقابل، بیش‌تر می‌باشد. در مقدار درصد رطوبت و جرم ویژه پایه نقاط پرتنش در مقایسه با نقاط مقابل، تفاوت آماری معنی‌دار مشاهده نشد.